UEFA Avrupa Ligi

UEFA Avrupa Ligi (UEFA Europa League) 1971 yılından beriUEFA tarafından organize edilen, Avrupa'nın kulüpler bazında UEFA Şampiyonlar Ligi'nden sonraki en önemli futbol turnuvasıdır. Takımlar, ulusal lig ve kupa maçlarında gösterdikleri performans ile bu kupaya katılmaya hak kazanırlar. Avrupa'nın, UEFA Şampiyonlar Ligi'nden sonraki en önemli kulüp turnuvası olduğundan dolayı Kupa 2 olarak da bilinir.

Haziran 2009'da eski adı UEFA Kupası olan kupada, turnuvanın UŞLstandartlarına erişmesi için köklü bir takım statü değişikliklerine gidilmiş, bununla birlikte de 2009-10 sezonundan itibaren şimdiki ismiyle düzenlenmeye başlanmıştır. Bu değişiklikler sonucunda UEFA Avrupa Ligi, UEFA Kupası'nın devamı olarak kabul edilmiştir.

1955 yılında düzenlenmeye başlanan Fuar Şehirleri Kupası, UEFA Kupası'nın öncülüdür. 1971 yılında Fuar Şehirleri Kupası'nın ismi UEFA Kupası olarak değiştirilmiştir. 1999 yılında ise UEFA Kupa Galipleri Kupası kaldırılarak UEFA Kupası ile birleştirilmiştir. 2004-05 sezonu öncesi grup aşamalarında bazı statü değişiklikleri yapılan kupa 2009 yılındaki son düzenleme ile şimdiki halini almıştır. Son düzenlemelerdeki isim ve statü yenilenmesinin yanı sıra kupaUEFA İntertoto Kupası ile de birleştirilmiştir.

Kupanın ilk şampiyonu 1972 UEFA Kupası Finali'nde rakibini devirenTottenham Hotspur'dur. İsim değişikliği sonrasında ilk şampiyonluğu kazanan takım ise 2010 UEFA Avrupa Ligi Finali'nde Fulham'ı, 2-1 deviren Atlético Madrid'dir. Kupayı en çok kazanan takımlar ise üçer kez şampiyonluğa uzananInternazionale, Juventus, Liverpool ve Sevilla'dır.

TARİHÇESİ

Kupa, 8 Nisan 1955'te Fuar Şehirleri Kupası adıyla kurulmuştur. İsmine uygun olarak 1955-58sezonunun sonuna kadar ticari fuarları olan Madrid, İzmir gibi şehirlerin takımlarına açık bir kupa idi. Hatta 1960'ların ortasına kadar kupaya aynı şehirden en fazla bir takımın katılabilmesi kuralı olduğundan dolayı Londra gibi birden fazla kulübü olan şehirler karma kadrolar gönderip şehrin adını taşıyan takımlarla kupaya katılım sağlamışlardır. 1971-72 sezonu öncesinde ise kupanın statüsü değişmiş bununla birlikte ismi de UEFA Kupası adını almıştır.

Yeni ismiyle oynanan ilk sezonda şampiyonluğu 1972 UEFA Kupası Finali'nde Wolverhampton Wanderers'ı iki maç sonucunda saf dışı bırakan Tottenham Hotspur kazanmıştır.

Fuar Şehirleri Kupası'ndan gelen gelenekle devam ettirilen aynı şehirden sadece bir takım katılması kuralı 1975 yılında Liverpool ile birlikte bu kupaya katılma hakkı olmasına rağmen kupaya alınmayan Everton'ın isteği ile kaldırılmıştır.

1999 yılında statü bir kez daha değişerek UEFA Kupa Galipleri Kupası, UEFA Kupası'nın bünyesine alınarak birleştirilmiştir. Bu birleşimden sonra ulusal kupa şampiyonluğu yaşayan takımlar UEFA Kupası'na katılım hakkı elde etmeye başlamıştır. Bunun yanında UEFA Şampiyonlar Ligi grup mücadelelerinde üçüncü sırayı alan takımlar da UEFA Kupası'nda mücadele hakkı elde etmiştir.

Şimdiye kadar yalnızca beş takım aynı sezon hem kendi ulusal liginde hem de UEFA Kupası'nda şampiyonluk yaşamıştır. Göteborg 1982'de, Galatasaray 2000'de, Porto 2003'te ve 2011'de , Valencia 2004'te ve CSKA Moskova 2005'te bu başarıyı yakalamışlardır. Bunun yanında bu başarıyı sadece Valencia ve Galatasaray UEFA Süper Kupası ile tamamlayabilmiş ve ulusal lig, UEFA Kupası ve UEFA Süper Kupası'nı aynı sezonda kazanabilen takım unvanını kazanmışlardır. Ayrıca; Tottenham Hotspur, Borussia Mönchengladbach, Göteborg (iki kez), Ajax, Galatasaray ve Feyenoordkupada mağlup olmadan şampiyonluğa uzanan ender takımlardır. Espanyol ise sadece finalde mağlup olan tek takımdır.Göteborg, 1981-82 ve 1986-87 sezonları arasında mağlup olmadan 25 karşılaşma tamamlamış ve bu alandaki rekora adını tek başına yazdırmıştır.

UEFA Kupası, 2009-10 sezonu öncesinde statü değişikliğine uğramış ve UEFA Avrupa Ligi adını almıştır.Aynı zamanda UEFA İntertoto Kupası da yeni Avrupa Ligi ile birleştirilmiştir.

KUPA

Coupe UEFA olarak bilinen UEFA Kupası, UEFA Avrupa Ligi şampiyonuna her yıl UEFA tarafından verilir. 2009-10 sezonu öncesine kadar hem turnuva hem de kupa "UEFA Kupası" olarak biliniyordu. Turnuvanın adı UEFA Avrupa Ligi'ni aldıktan sonra sadece şampiyona verilen kupa bu isimle anılmaya başlanmıştır.

UEFA Kupası'nı kazanan takımlar orijinal kupayı bir yıl içerisinde UEFA'ya teslim etmek zorundadırlar. Orijinal kupa UEFA'ya teslim edildikten sonra UEFA, kulübe kupanın 4/5 ölçekli bir kopyasını verir. Orijinal kupaya sahip olma hakkınıysa üst üste üç kez ya da toplamda beş kez şampiyonluk yaşayan takım elde eder. Ayrıca bu takıma özel bir belirtke de verilir. Bu güne kadar bu başarıyı gösteren bir takım olmamıştır.

Kupa, Bertoni tarafından 1972 UEFA Kupası Finali için tasarlanmıştır. 15 kilogram ağırlığında ve gümüş renktedir.

MARŞ

Avrupa Ligi Marşı, Mart - Mayıs 2009'da Yohann Zveig yönetimindeki Paris Operasıtarafından kaydedilmiştir. İlk kez 28 Ağustos 2009 tarihinde 2009-10 sezonugruplarının belirleneceği çekilişler öncesinde Grimaldi Forum'da dinletilmiştir.

Marş her maç öncesinde ve sonrasında televizyon kanallarında, video oyunlarında, stadyumlarda kullanılır.

Zveig, marşın küresel tanınma açısından UEFA Şampiyonlar Ligi Marşı'na benzer bir başarı elde edeceğini umduğunu açıklamıştır.

STATÜ

Her ülkenin UEFA ülke katsayı puanına karşılık gelen takım kontenjanı bellidir. Katsayılara göre turnuvaya en az takım gönderen ülkeler San Marino, Andorra ve Lihtenştayn'dır. En çok takım gönderen ülkeler 7., 8. ve 9. sıradaki ülkelerdir. Bazı ülkelerin takımları ulusal kupa şampiyonluğu yaşadıktan sonra UEFA Avrupa Ligi'ne ön eleme turundan katılım hakkı elde eder. Ancak İngiltere ve Fransa ulusal kupa şampiyonluğunu yaşayan takımlar elemelerde yer almadan direkt 1. turda yer alma hakkına sahiptir.

UEFA katsayılarında görülen tabloya göre kulüpler, ulusal kupa ve liglerinde aldıkları derecelere karşılık gelen ön eleme veya 1. turdan turnuvaya dahil olurlar.

1990'ların ortasından itibaren yaz döneminde oynanan UEFA İntertoto Kupası'ndan gelen takımlar da UEFA Kupası'na 2. ön elemeden katılmaya hak kazanmakta idi. UEFA Kupası'na geçiş yapan takım sayısı 2005 yılında alınan kararla 3'den 11'e çıkarılmıştı. UEFA İntertoto Kupası, 4 Avrupa kupası birden olunca değerini kaybetmiş ve 2008-09 sezonunda UEFA kararı ile kaldırılmıştır.

UEFA Şampiyonlar Ligi grup maçları sonunda grup üçüncüsü olan takımlar da UEFA Avrupa Ligi'ne geçiş yaparlar ve son 32 takım arasına, 3. turdan katılmaya hak kazanırlar.

Tüm bunlara ek olarak her sezon, puan ortalaması en az 8.0 olan üç takıma Fair Play ödülü olarak turnuvaya 1. turdan katılma kontenjanı ayrılmıştır.

PARA ÖDÜLÜ

UEFA Şampiyonlar Ligi'ne benzer bir şekilde bu kupada da takımlara belirli ödemeler yapılmaktadır. Bu ödemeler turnuvaya katılım payı, televizyon yayınlarından elde edilen pasta oranı ve alınan sonuçlara göre belirlenip dağıtılmaktadır.

Partizan'ın sözcüsü ve Avrupa Kulüpler Birliği'nin üyesi olan Marko Vjetrovic'in açıkladığı 2009-10 sezonu UEFA Avrupa Ligi gelirleri şu şekilde paylandırılmıştır
1.ön eleme turu: 90.000€
2.ön eleme turu: 90.000€
3.ön eleme turu: 90.000€
Play Off : 90.000€
Gruplar : 100.000€
Grup maçlarında galibiyet başına: 120.000€
Grup maçlarında beraberlik başına: 60.000€
1. eleme turu: 180.000€
2. eleme turu: 270.000€
Çeyrek final: 360.000€
Yarı final: 630.000€
Final: 2.000.000€
Şampiyonluk: 3.000.000€

SPONSORLUK

UEFA Avrupa Ligi tek bir uluslararası şirket tarafından ana sponsorluk alır. 2010-11 sezonunda turnuva sponsorluğunu SEAT üstlenmiştir.

Adidas, turnuvanın ikincil sponsorudur ve diğer tüm UEFA turnuvaları için yaptığı gibi resmî maç topunu tedarik eder. Konamide Adidas gibi ikincil bir sponsordur ve Pro Evolution Soccer adına resmî video oyununun sponsorluğunu üstlenir.

 Takımlar eğer alkol ve bahis sitelerine reklam yasağı uygulanan bir ülkeye maça gidiyorlarsa bu ürünlerin sponsorluk emareleri kullanılmaz. Örneğin; Fransa, İsviçre ve Türkiye gibi alkol reklamı yasağı uygulanan ülkelerde takımların formalarında alkollü ürün firmasının reklamları bulunamaz. UEFA yasaklar konusunda oldukça titiz davranmaktadır ve takımlar bu yaptırımlara kesinlikle uymak zorundadır.

YAYIN HAKLARI
Avrupa Ligi yalnızca Avrupa kıtasındakilere değil tüm dünyadaki futbolseverlere hitap etmektedir. Bu nedenle de turnuva birçok ülkede canlı olarak yayınlanmaktadır.

REKORLAR VE İSTATİSTİKLER

UEFA Kupası finalleri 1997 yılına kadar rövanş usulü ile oynanmıştır. İlk final maçlarıysa 3 Mayıs 1972'de Wolverhampton'da ve 17 Mayıs 1972 tarihinde Londra'da oynanmıştır. İlk finalin ilk maçı 2-1 Tottenham Hotspur lehine sonuçlanmış, ikinci maçtaki 1-1'lik beraberlik Wolverhampton Wanderers'a yetmemiş ve Tottenham Hotspur kupanın ilk şampiyonu olmuştur.

Önceden belirlenmiş bir stadda yapılan tek maçlık ilk finalse 1998 yılında oynanmıştır. Bu tarihten itibaren kupaya finalde ev sahipliği yapacak olan stadlar, üç yıldızlı stadlar arasından özel olarak seçilmeye başlanmıştır. Şimdiye kadar yalnızca iki takım bu kuraldan sonra kendi sahasında final oynamıştır. Bu takımlar De Kuip'teki 2002 UEFA Kupası Finali'nde kazanan takım olan Feyenoord ve José Alvalade Stadyumu'ndaki 2005 UEFA Kupası Finali'nde mağlup olan Sporting Lizbon'dur.

UEFA Kupası'nın son şampiyonu (Avrupa Ligi adını almadan önceki son sezon) ise Şükrü Saracoğlu Stadyumu'ndaki 2009 UEFA Kupası Finali'nde Werder Bremen'i yenen Shakhtar Donetsk olmuştur.

Avrupa Ligi'ni ilk kazanan takım ise Fulham'ı uzatmalar sonucunda 2-1 mağlup eden Atlético Madrid olmuştur.

UEFA Avrupa Kupası Ve UEFA Kupası Kazanan Takımlar

İnter , Juventus , Sevilla , Liverpool ( 3 Kez Şampiyonluk )
B.Mönchengladbach , Tottenham , At.Madrid , Porto , Feyenoord , Parma , Göteborg , Real Madrid ( 2 Kez Şampiyonluk )
Anderlecht , Chelsea , Shaktar Donetsk , Zenit , CSKA Moskova , Valencia , Schalkae04 , Bayern Münih , Ajax , Napoli , Bayer Leverkusen , E.Frankfurt , PSV Eindhoven , Galatasaray , Ipswich Town ( 1 Kez Şampiyonluk )

UEFA Avrupa Ligi Tarihinin En Golcü 10 İsmi

Huntelaar 38 Maç 30 Gol
Falcao 31 Maç 30 Gol
Cardozo 35 Maç 29 Gol
Henrik Larsson 31 Maç 22 Gol
Shota Arvaladze 36 Maç 21 Gol
Claudio Pizarro 31 Maç 21 Gol
Defoe 31 Maç 21 Gol
Dimitrios Salpingidis 55 Maç 21 Gol
Vagner Love 31 Maç 20 Gol
Jurgen Klinsmann 24 Maç 19 Gol

UEFA AVRUPA LİGİ İSTATİSTİKLERİ

Çeyrek Final Eşleşmeleri
Porto - Sevilla Eşleşmesinde Turu Geçip Yarı Finale Yükselen Takım Sevilla Oldu.
Basel - Valencia Eşleşmesinde Turu Geçip Yarı Finale Yükselen Takım Valencia Oldu.
AZ Alkmaar - Benfika Eşleşmesinde Turu Geçip Yarı Finale Yükselen Takım Benfika Oldu.
Lyon - Juventus Eşleşmesinde Turu Geçip Yarı Finale Yükselen Takım Juventus Oldu.

Yarı Final Eşleşmeleri

Valencia - Sevilla Eşleşmesinde Turu Geçip Finale Yükselen Takım Sevilla Oldu.

Juventus - Benfika Eşleşmesinde Turu Geçip Finale Yükselen Takım Benfika Oldu.

FİNAL Karşılaşması
Sevilla - Benfika
Şampiyon Sevilla

Normal Süresi 0-0 Biten Maç Uzatmalara Gitti Uzatmalardada Gol Çıkmayınca Maç Penaltılara Gitti.Penaltı Atışları Sonucunda Sevilla Benfikayı Eleyerek 2014 UEFA Avrupa Kupası Şampiyonu Olmuştur.
2013–14 UEFA Avrupa Ligi finali 14 Mayıs 2014 tarihinde Juventus Stadyumu'nda oynandı.